Απονομή Δικαιοσύνης: Γόρδιος δεσμός … Λύνεται; Όχι. Κόβεται, με Διαμεσολάβηση, «α λα Μεγαλέξανδρος»!
1. Νοείται ως Δικαιοσύνη αυτή που απονέμεται με καθυστέρηση;
Τελικά όχι, υπενθυμίζει η πρόεδρος του Αρείου Πάγου Ιωάννα Κλάπα, αναφερόμενη και στο θεσμικό ρόλο των δικαστών:
«Υπάρχουμε για την ορθή, αιτιολογημένη και έγκαιρη παροχή της έννομης προστασίας στον πολίτη … Δικαιοσύνη, η οποία απονέμεται με καθυστέρηση … τείνει να μην είναι δικαιοσύνη».
Εδώ με ένα κλικ
2. Παραμένει η κατάσταση της ελληνικής Δικαιοσύνης (ιδιαίτερα) προβληματική;
Αδιαμφισβήτητα και τα μάλα [δυστυχώς φαίνεται να μπορεί και …χειρότερα], όπως άλλωστε επιβεβαιώνεται διαχρονικά, ποικιλοτρόπως και πανθομολογουμένως, πρόσφατα δε από την τελευταία Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη λειτουργία της Δικαιοσύνης [Τhe EU Justice Scoreboard 2024 – στοιχεία για το 2022], με δείκτες για την αποδοτικότητα, την ποιότητα και την ανεξαρτησία της.
Εδώ με ένα κλικ
Ευσύνοπτη και περιεκτική ανάλυση της Έκθεσης αποτελεί μελέτη των Α. Καραμπατζού, Καθηγητή Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ και Κ. Σαραβάκου, Επικεφαλής Ερευνών του ΚΕΦΙΜ, Ιουλίου 2024.
Εδώ με ένα κλικ
3. Είναι τα στατιστικά στοιχεία (ιδιαίτερα) αποκαρδιωτικά;
3.1. Απ’ την ανωτέρω Έκθεση [ενδεικτικά]:
- απαιτούμενος χρόνος για την επίλυση αμφισβητούμενων αστικών και εμπορικών υποθέσεων σε πρώτο βαθμό:
Ελλάδα – 746 ημέρες, μάλιστα στη 10ετία 2012-2022 ο χρόνος αυξήθηκε κατά 60%.
Μ.Ο. ΕΕ – 282 ημέρες. - αριθμός δικαστών ανά 100.000 κατοίκους:
Ελλάδα – η 3η μεγαλύτερη αναλογία [37,3], μάλιστα στη 10ετία 2012-2022 αυξήθηκε κατά 60,2%. - αριθμός δικηγόρων ανά 100.000 κατοίκους:
Ελλάδα – η 3η μεγαλύτερη αναλογία [441,5], μάλιστα στη 10ετία 2012-2022 αυξήθηκε κατά 16%. - αντίληψη πολιτών για την ανεξαρτησία δικαστών και δικαστηρίων:
Ελλάδα – κακή [56%], Μ.Ο. ΕΕ – καλή [κακή 37%]. - κύριοι λόγοι μη ανεξαρτησίας:
Πιέσεις από πολιτικούς και οικονομικά συμφέροντα: Ελλάδα – 89-92%, Μ.Ο. ΕΕ – 70-75%.
3.2. Απ’ τον πρόεδρο της Ολομέλειας Δικηγορικών Συλλόγων Δημήτρη Βερβεσό [Οκτ. 2023]:
- 1.711 ημέρες για την επίλυση αστικών διαφορών στην Ελλάδα ενώ ο Μ.Ο. στην ΕΕ είναι 455 μέρες.
- οι προσδιορισμοί στο Πρωτ. Αθηνών [νέα τακτική διαδικασία] φτάνουν τα 2-2,5 χρόνια.
- οι προσδιορισμοί των εφέσεων κατά αποφάσεων Ειρηνοδικείων γίνονται για το 2026.
- οι κτηματολογικές διαφορές προσδιορίζονται το 2027 – 2028.
- οι ανακοπές κατά της εκτέλεσης προσδιορίζονται το 2030.
Εδώ με ένα κλικ
4. Επιδρά η προβληματική κατάσταση της Δικαιοσύνης συνολικά στην ελληνική οικονομία;
Ασφαλώς και αναντίρρητα. Παράδειγμα, η διατήρηση απ’ τον οίκο Moody‘s της βαθμολογίας της χώρας μας σταθερής στο Ba1, δηλ. ένα σκαλοπάτι κάτω απ’ την κατώτερη επενδυτική βαθμίδα (Baa3), με ειδική αναφορά στη σημασία και ανάγκη, μεταξύ άλλων, αναδιάρθρωσης και αποτελεσματικότερου δικαστικού συστήματος, χωρίς όμως να το θεωρεί πιθανό στο επόμενο διάστημα:
[…Upward pressure could emerge under a scenario of a continuation of economic policies and commitment to fiscal consolidation, together with successful implementation of remaining reforms, particularly in the judicial system, …]
Εδώ με ένα κλικ [15.3.2024] και
[FACTORS THAT COULD LEAD TO AN UPGRADE OR DOWNGRADE OF THE RATINGS
…We acknowledge that significant improvements in areas like strengthening the judicial system’s efficiency … are unlikely over the outlook period …]
Εδώ με ένα κλικ [13.9.2024]
Στο ίδιο πλαίσιο, ο διοικητής της ΤτΕ Γιάννης Στουρνάρας επισημαίνει [ΓΣ ΤτΕ 2024] τις καίριες αδυναμίες στους τομείς της αποτελεσματικής λειτουργίας του κράτους, επιτάχυνσης απονομής δικαιοσύνης και καταπολέμησης της γραφειοκρατίας.
Εδώ με ένα κλικ
5. Έχουν αποτύχει οι ποικίλες μέχρι σήμερα επανειλημμένες προσπάθειες επιτάχυνσης της Δικαιοσύνης;
Παταγωδώς και επιβεβαιωμένα από κάθε σχετική μελέτη και έρευνα. Ενδεικτικά, έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας [Οκτ. 2023]:
- ανορθολογική κατανομή δικαστικών μονάδων και ανθρώπινου δυναμικού.
- ως συνέπεια, ανορθολογικό κόστος ανά δικαστική απόφαση (έως 25.000 ευρώ, με μ.ο. 800 ευρώ).
- στην 146η θέση διεθνώς η Ελλάδα στον δείκτη για την ταχύτητα απονομής της δικαιοσύνης.
- 1.400 ημέρες μ.ο. για τελεσίδικη δικαστική απόφαση [ενδεικτικά στην Αυστρία, 397 ημέρες].
Εδώ με ένα κλικ
6. Θα επιτύχουν άραγε οι ρυθμίσεις του «νέου δικαστικού χάρτη» (Ν. 5108/2024 & Ν. 5134/2024);
Εδώ & εδώ με ένα κλικ, αντίστοιχα.
Μακάρι (…;). Είναι όμως αρκετές, κατάλληλα σχεδιασμένες και προετοιμασμένες;
7. Είναι η Διαμεσολάβηση η πλέον ρεαλιστική λύση;
Μήπως, μέχρι όποτε και αν ευοδωθούν τα όποια δικονομικά μέτρα, πρέπει να μειωθεί άμεσα ο αριθμός των υποθέσεων που εισάγονται προς δικαστική κρίση;
Μήπως κατεπείγει πλέον η στόχευση και υλοποίηση των ήδη απ’ το 2014 συστάσεων της EU Task Force και της Τρόικα για εξωδικαστική ή/και ηλεκτρονική (κατά περίπτωση) επίλυση διαφορών ως λύση στο πρόβλημα;
Εδώ με ένα κλικ
Μήπως σωστά ο υπουργός Δικαιοσύνης Γ. Φλωρίδης έχει (επανειλημμένα) ταχθεί υπέρ της εξωδικαστικής επίλυσης, ιδίως Διαμεσολάβησης, (και) για να βοηθήσει τους δικαστές να απαλλαγούν από τον αυξημένο φόρτο εργασίας;
Εδώ με ένα κλικ
8. «Λύνεται» ο «Γόρδιος Δεσμός» απονομής Δικαιοσύνης;
Ναι, αλλά με τρόπο έξυπνο, δημιουργικό, ευέλικτο, αποτελεσματικό, αποφασιστικό, ταχύτερο, out-of-the-box, όπως δηλαδή η Διαμεσολάβηση (όπου μπορεί να εφαρμοστεί).
Εδώ με ένα κλικ – [The Gordian Knot, “If Only I Could Fly”, 1968, Verve Records]
Μερικά σχόλια του Δημήτρη Εμβαλωμένου για τον θεσμό της Διαμεσολάβησης – εδώ με ένα κλικ.
Mediation = Dispute Meditation & Medication